Tư tưởng “Ăn cỗ đi trước, lội nước theo sau”
Có ý kiến cho rằng: Người Việt Nam hiện nay có tư tưởng sống :” Ăn cỗ đi trước, lội nước theo sau”. Em hãy làm rõ ý kiến trên.
BÀi làm:
Trong xã hội này, luôn tồn tại đồng thời hai loại người. Có những người luôn sống vì người khác, lấy cống hiến làm niềm vui, lại có những người sống ích kỷ, chỉ biết khôn lõi, hưởng thụ, luôn tìm cách né tránh khó khăn, đùn đẩy cho người khác. Có ý kiến cho rằng: Người Việt Nam hiện nay có tư tưởng sống:”Ăn cỗ đi trước, lội nước theo sau”.
“Ăn cỗ đi trước, lội nước theo sau” Bốn chữ “đi trước” và “đi sau” tưởng là đối lập, nhưng thật ra nhất quán cả trong suy nghĩ, trong hành động, trong ứng xử của một số người nào đó trong xã hội. Họ biết tìm cái lợi riêng cho bản thân mình trong: “ăn” -ăn cỗ, trong hưởng thụ. Và họ lại còn biết giành lấy phần hơn, phần an toàn cho cuộc đời mình trong mọi việc làm -lội nước.Về nghĩa đen, nghĩa cụ thể, câu tục ngữ nêu lên hai cách sống rất khôn khéo của một số người nào đó trong xã hội. “Ăn cỗ đi trước” là để được ăn nóng, ăn những miếng ngon. Trong mâm cỗ xưa nay đều có định lượng khẩu phần nên ăn cỗ, dù có đi trước hay đi sau cũng chỉ có thế thôi. Người lịch sự, không tham lam sẽ không chú ý đến những việc như vậy.”Lội nước theo sau”.Qua sông qua suối, băng thác vượt ghềnh, mưa to lũ lớn, đường sá ngập nước, ào ào cuốn trôi… “Đi trước” rất nguy hiểm, có thể sa chân vào hố sâu, giẫm đạp phải gai góc, có thể bị ngã què, bị nước cuốn đi. Vì thế kẻ “khôn ngoan” ranh ma mới hành xử theo cách riêng của mình: “lội nước đi sau”, để được an toàn.
Ý kiến cho rằng, người Việt Nam có tư tưởng” Ăn cỗ đi trước, lội nước theo sau”, chúng ta đều thấy rõ một thực trạng có rất nhiều thành phần như vậy nhưng đó chỉ là những “con sâu làm rầu nồi canh”. Có những con người làm bất việc gì cũng chỉ muốn giành thuận lợi về mình và đẩy khó khăn, vất vả, thậm chí hiểm nguy cho người khác.Đây là quan điểm sống của những kẻ cơ hội. Đây là những con người ” Ăn thì chọn những món ngon, Làm thì chọn việc cỏn con mà làm”. XÃ hội tồn tại đầy rẫy những con người như vậy. Khi tới dự đám cưới, mừng tân gia hay phúng viếng chia buồn…thì nhanh chân đi trước, ấy là tránh cái việc phải ăn những mâm cỗ thừa, cỗ dồn. Không chỉ “ăn” mới đi trước để có được miếng ngon mà cái sự nhanh chân để hưởng lợi tồn tại với đủ hình, đủ vẻ. Nhiều vị thủ trưởng nhờ rò rỉ thông tin biết được mảnh đất nọ sắp được quy hoạch, giá nâng lên thì lập tức biến nó thành của riêng. Người dân khi bán đất xong mới vỡ lẽ bị “hớt tay trên”. Hay cơ quan đang có đợt tuyển nhân viên, thế là các bậc cha mẹ vội vàng “đi trước”. Và việc thi tuyển chỉ còn là hình thức. Chọn việc dễ, dù mất mát tiền của, nhưng rõ ràng an toàn hơn so với “lội nước”.
Đây là quan điểm sống của những kẻ cơ hội Cách sống ấy đi ngược với đạo lí dân tộc. Chúng ta thử suy ngẫm xem: nếu ai cũng ích kỉ như vậy thì cuộc đời sẽ ra sao? Xã hội loài người được phát triển như ngày nay là do công sức của bao thế hệ xây dựng, vun đắp. Những sản phẩm vật chất, tinh thần to lớn là kết quả của mồ hôi, nước mắt, thậm chí cả máu xương của nhiều người đổ xuống mới có được. Rõ ràng phải có cống hiến trước mới có quyền hưởng thụ.Cách sống Ăn cỗ đi trước lội nước đi sau không phải là cách sống của con người chân chính. Nó chỉ là sự ranh mãnh, láu cá vặt dễ dàng đẩy người ta đến những hành vi tội lỗi như vô trách nhiệm, dối trá, lừa gạt… Những kẻ sống theo kiểu khó có thể làm nên sự nghiệp lớn vì thiếu hẳn nền tảng đạo đức là tấm lòng nhân ái, dám hi sinh vì người khác. Trước sau thì cái bản chất cơ hội, ích kỉ của họ cũng bộc lộ và họ sẽ bị dư luận lên án, bị mọi người xung quanh coi thường và xa lánh.
Những con người ấy, sống ích kỉ, vị kỉ tham lam, ranh ma, chi cố sao thu vén cho riêng mình, cho gia đình mình một số lợi lộc nhất định, càng nhiều càng thích, mà không hề bị thiệt thòi dù chỉ “chút mảy may lông” ! Họ quan niệm một góc chiếu ngồi trên, giữa chốn đình trung là vẻ vang. Họ sống theo triết lí “Một miếng giữa làng bằng một sàng xó bếp”. Cái đầu gà, cái thủ lợn, cái mâm cỗ ngói trên giữa họ, ngoài làng được những kẻ ấy lấy làm hãnh diện về sự cao sang, đắc chí rung đùi vuốt râu cười trước bàn dân thiên hạ. Câu tục ngữ “ăn cỗ đi trước, lội nước đi sau” đã phản ánh lối sống, cách hành xử vị kỉ, vụ lợi của một số người hèn kém trong xã hội xưa nay.Ăn cỗ đi trước, lội nước đi sau” là cách sống khôn vặt, tinh quái của phường giá áo túi cơm, là tâm lí của tiểu nông, của người sản xuất nhỏ trong xã hội cũ.
“Ăn cỗ đi trước, lội nước đi sau” tuy khôn vặt, ích kỉ nhưng không phải là ích kỉ hại nhân. Họ đáng bị đồng loại coi thường, chê cười nhưng chưa đến nỗi bị xã hội khinh bỉ ghê tởm như đối với những kẻ đạo đức giả “miệng nam mô bụng một bồ dao găm”, thủ đoạn nham hiểm, chà đạp hãm hại đồng loại để giành quyền lực. Xã hội loài người là cuộc đấu tranh sinh tồn theo xu thế đi lên không ngừng của lịch sử, từ man dã đến văn minh. Trong sản xuất và chiến đấu, thời nào và ở đâu cũng có những người tiên phong, dám xả thân vì hạnh phúc của nhân dân, vì độc lập tự do của đất nước. Họ dũng cảm chống thiên tai bão tố, lũ lụt để cứu tài sản, tính mạng của nhân dân. Khoa học là con đường đầy gai góc, gian nan. Nhiều nhà khoa học đã nêu cao tấm gương sáng chói. .
Xã hội ngày càng phát triển, con người sống phải bon chen để sinh tồn nhưng con người ai cũng phải sống không chỉ cho mình mà phải sống cho nhiều người khác. Và tư tưởng ” ăn cỗ đi trước, lội nước theo sau” rất cần được bài trừ để xây dựng một xã hội tốt đẹp hơn.
